AKP hükümeti seçimi muhalefetten daha çok isteyecek!

Dünya genelinde emtia fiyatları düşüyor olsa da depremin etkisiyle Türkiye’de yükselmeye başlayacak. Buna kur riskini de eklersek enflasyonda ciddi sapmalar yaşayacağımız aşikar.

Dünya Gündemi: Deprem nedeniyle iki hafta boyunca dünya haberlerini görmezden geldik. Biraz açıklamaya çalışayım.

ABD faiz oranları için piyasa beklentileri güncellendi: Bunun nedeni, ABD’deki istihdama ilişkin güçlü rapor ve Fed’in savaşçı söylemidir. Tahminler, ABD’deki işsizliğin 1969’dan bu yana en düşük seviyesi olan %3,4’e düştüğünü gösterdiğinden, daha agresif bir Fed ile kötüleşti. Geçen hafta Fed Başkanı Jerome Powell’ın güvercin söylemi piyasaları bir nebze olsun sakinleştirmişti ama ardından ve geçen hafta şahin veriler ve söylemler ön plana çıktı.

Fed başkanı geçen hafta 24 Şubat Fed toplantısında 50 baz puanlık bir artış için “zorlayıcı bir ekonomik durum” gördüğünü söyledi. Amerikalı tüccarlar, Fed’in Haziran ayına kadar sürecek olan faiz artırımını değerlendirmeye başlıyor. Geçen ay Fed faizinin %4,75’te biteceğini düşünenler %99’da iken geçen hafta bu oran %80’in altına düştü.

Geçen hafta iki Fed yetkilisi daha, politika yapıcıların ekonomik koşullar izin verirse gelecekte daha büyük oran artışlarına hazırlıklı olmaları gerektiğini söyledi. Bazı finans kuruluşları da geçtiğimiz hafta yaptıkları açıklamalarda Fed’den bekledikleri faiz artırım sayısını güncelledi. Bu gelişmeler, faiz artışlarının 2023 sonuna kadar devam edeceğine dair korkuları artırdı.

Avrupa Birliği’nde faiz oranı beklentileri de güncellendi: Avrupa merkez bankaları politika toplantısı öncesinde şahin söylemlerini sürdürdüler. Euro bölgesindeki reel faiz oranlarının negatif kaldığı ve pozitif olması için daha fazla artışa ihtiyaç duyduğu söyleniyor. ECB başkanı, Avrupa Merkez Bankası’nın önümüzdeki ay borçlanma maliyetlerini 50 baz puan daha artırmayı planladığını yineledi.

Bu olaylar doların tüm para birimleri karşısında değer kazanmasına yol açtı. Ürünler üzerindeki etkisini detaylı olarak yazımın pazar bölümünde anlatacağım. Kısaca şunu söyleyebilirim. Aylardır söylediğim gibi, piyasada veriler ve söylem dalgalanmaya devam edecek. Dolar, majör para birimlerine karşı yükselecek ve düşecektir. Ancak hem Fed hem de ECB faiz oranlarını yükseltirken hisse senetlerinin, kripto para birimlerinin ve değerli metallerin yükseleceğini çok fazla hayal etmemeliyiz diye düşünüyorum. Mart ayındaki Fed ve ECB toplantıları oynaklık yaratmaya devam edecek. Sakin olmanızı öneririm, fazla ısrarcı olmayın.

Türkiye’de Gündem: Yürek burkan felaket haberleri ve görüntüleri yerini yavaş yavaş mali rakamlara bırakacak. Geçen hafta “seçimlerin ertelenmesi” söylemi bizi şok etti. Seçimler ertelenebilir mi? Finansal veriler üzerinde incelemeye çalıştım.

Bir çok hukuki görüş okudum. Neredeyse tamamı seçimlerin ertelenmesini imkansız görüyor. Zaten anayasanın maddesi çok açık.” Seçimler savaş halinde ve Parlamento kararıyla bir yıl ertelenebilir.” Çok net, kesin. Erdoğan’ın ne ikinci adaylığı ne de üçüncü adaylığı abartmaya uygun değil. Seçimlerin ertelenmesi açıkça anayasaya aykırıdır. Seçimleri ertelemek, onları bir yandan diğer yana itmek değil, doğrudan Anayasa’yı yok etmek anlamına gelir. Türkiye Cumhuriyeti kadim bir geçmişe sahipse buna izin veremez.

Öte yandan SEP yönetiminin seçimi ertelemek isteyeceğini de düşünmüyorum. Haziran 2022’den beri defalarca yazdım: “SEP yönetimi ileri görüşlüyse, 2022 Ekim’inde erken seçim yapacak.” Hem cumhurbaşkanlığı hem de meclis çoğunluğu için %50 şansları vardı. Vatandaşın satın alma gücü gelir artışıyla birlikte arttı. Dolar bir şekilde 18 liranın zirvesinin altında kalacak. Enflasyon nispeten düştü. Önemli borçlanma ve ücretsiz kredi için devlet desteği ile ekonomik büyüme oldu. Tedbirleri resmen kısıtlandı ve erken seçime gitmediler.

AKP iktidarının kazandığı seçimlere bakın. Türkiye her zaman yüzde 5,5 ve üzerinde büyümüştür. 2014’te ekonomik büyüme %5,2 olmasına rağmen AKP 2015 seçimlerinde önemli bir oy kaybı yaşadı ve hükümet olamadı. Seçimlerin tekrarlanmasına karar verildi. İktidarsızlık kaygısı ve birbiri ardına patlayan bombalar kasaba halkına eski günleri hatırlattı. MHP ve HDP’nin kıymık seçmenleri AKP’yi yeniden iktidara getirdi. 2018 yılında ekonomi %2,8 büyüdü. 2019 yerel seçimlerinde AKP hükümeti ilk kez açık bir yenilgi aldı.

2023’te uluslararası tahminler Türkiye’nin büyümesini yaklaşık %3 oranında öngördü. Bir deprem tüm bu tahminleri düşürür. 1999 yılında 1998 yılında yaşanan Rusya krizinin de etkisiyle Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde ciddi bir daralma yaşamıştır. Ülkenin Gölcük depremiyle sarsıldığı ikinci çeyrekte yükselmeye başladı ve 1999 yılı ciddi bir durgunlukla sonuçlandı.

Türkiye’nin 2022’nin son çeyreğine ilişkin büyüme tahmini ise yüzde 3,5 civarında. Zaten geçen seneye göre bir azalma var. Üzerinde bir deprem 2023’ü büyük ölçüde etkileyecek. 2023 yılını daralma olmasa da yüzde 1 civarında büyüme ile kapatacağız gibi görünüyor. Bu durum AKP iktidarını temelden sarsmaktadır. Üstelik artık para birimini ellerinde tutamazlar. Dolarda hedefim 21-22 lira arası ama ülkede çok fazla döviz yok, yok.

Doların iki hafta boyunca tüm para birimleri karşısında değer kazanması sonucu yükseldi. Türkiye’de henüz özel bir hareket yok. Ancak teknoloji atlamak için fazla zaman kalmadığını söylüyor.

En ufak bir tereddüt büyük paniğe neden olabilir. Bu durumda doları 30 lirayı hemen görebiliriz. Uluslararası kuruluşlar şimdiden 36 lira tahminlerini dile getirmeye başladılar. Dünya genelinde emtia fiyatları düşüyor olsa da depremin etkisiyle Türkiye’de yükselmeye başlayacak. Buna kur riskini de eklersek enflasyonda ciddi sapmalar yaşayacağımız aşikar.

Kısa vadeli dış borç 190 milyar dolar. Depremin tahmini olumsuz hasarı 90 milyar dolar. Geçen yılı 110 milyar dolarlık dış ticaret açığı ile kapattık. Görünüşe göre bu yıl tamamen farklı bir rakam görmeyeceğiz. Merkez bankası kasası da eksi 50 milyar dolar. Kredi ve kredilerle tüketim yaratamaz, inşaat ve ucuz ihracatla ekonomiyi ayakta tutamazlar. Birkaç aydır yazıyorum. “Türkiye çoktan uçurumdan düştü. Kollarımız ve bacaklarımız kırık bir şekilde yerde yatıyoruz. Ağrı kesici ve serumlarla ağrıyı tam olarak hissedemiyoruz.” Depremle birlikte üzerimize kocaman bir kaya yuvarlandı.

DOLAR/TÜRK LİRASI: Doların iki hafta boyunca tüm para birimleri karşısında değer kazanması sonucu yükseldi. Türkiye’de henüz özel bir hareket yok. Ancak teknoloji atlamak için fazla zaman kalmadığını söylüyor. Hedef iki ayda 21,5 ile 22 lira arasında. Bu panik fiyatlandırması değil. Normal teknik hareket. Tekrar yazayım.

BIST100: ABD ve Avrupa borsaları desteğini sürdürüyor. Görünen o ki, büyük merkez bankaları henüz faiz artırım haberlerine tepki göstermedi. Bu paylaşımlara saygı gösterilmelidir. Bist, geçen hafta hükümetin aldığı tedbirlerle düşüşünü sonlandırdı ve kaybedilen zamanı telafi etti. Borsada fazla ısrarcı olmamanı öneririm. Direnç bu hafta 5350 puan civarında. Ancak 4700 puanın altına düşmemesi gerekiyor. Aksi takdirde 4000 ve 3700 puan bir anda hedefe girecektir. Yabancı yok, hacim yok. Birkaç aydır bu durumun iniş çıkışları yaygın bir olay haline getirdiğini söylüyorum.

ALTIN/ONS: “Geçen hafta 1.872 doların üzerine çıkmazsa, kesinlikle 1.825 dolardır” diye tahminde bulundum. 1.818 doları gördü ve haftayı 1.837 dolardan kapattı. ısrar etmeye devam edeceğim. Büyük merkez bankaları faiz oranlarını yükseltirken daha yüksek zirveler beklemeyin. Orta vadeli düşüş trendinde.

ABD ve Avrupa borsaları desteğini sürdürüyor. Görünen o ki, büyük merkez bankaları henüz faiz artırım haberlerine tepki göstermedi. Bu paylaşımlara saygı gösterilmelidir. Bist, geçen hafta hükümetin aldığı tedbirlerle düşüşünü sonlandırdı ve kaybedilen zamanı telafi etti.

Örneğin, bu eğilimi kırmak için Mart ayında 1940 dolardan bir kapanış yapılması gerekir, ancak ben öyle düşünmüyorum. Mart ayında zirve – 1940 dolar. Eğer kıramazsa, Ağustos ayına kadar kademeli olarak her ay 1.890 dolara düşecek. Umarım açıklayabilirim. kazanmak mümkün mü? Olası. Mart ayında yarısını 1.825$’a alabilir, yarısını 1.875$’a satabilir ve diğer yarısını 40$’a satabilirsiniz. Ama 1.825 doları kırana kadar. Bir sonraki destek 1785 dolarda. Günlük 1800$’a kadar çekilişler var. Önemli olan, 1825 doların üzerinde kapanabilmesi.

EUR/USD: Fed ve ECB faiz artırımlarının zamanlaması ve oranları burada dalgalanmaya devam edecek. Ancak ECB geç kaldı ve zayıf bir artış gösterdi, bu yüzden artışının Fed’den daha güçlü olacağını varsayıyorum. Ayrıca, İngiltere ve AB’nin önümüzdeki günlerde Brexit sonrası bir ticaret anlaşmasına varacağına dair beklentiler artıyor.

Bu durumda euro lehte. Çiftin 1.0470 olasılığı olmasına rağmen, 1.06’nın altında kalmasını beklemiyorum. 1,0625 civarında kalırsa, oran artışından bir ay sonra paritenin 1,1180’in üzerine çıkmaya çalışmasını bekliyorum. Hedefim 1.14 ama bir şey söylemek için çok erken.

DOLAR ENDEKSİ: Çoğu kişi endeksin Ocak ayında 100 puana ulaşacağını tahmin ederken, ben onların 101,30 puandan geri gelip tekrar 103,85 puana yükselmeye çalışacaklarını tahmin etmiştim. İki hafta önce 105 puana hatta biraz daha yukarıya çıkabileceğini ancak 105 puanın üzerinde kalamayacağını tahmin ettiğimi yazmıştım. Geçen hafta 104.67’den geri geldi ve 103.85’te kapandı. Burası bozulmaz ise 105’ten fazlası gündemde, görürsünüz ama sonsuza kadar süreceğini düşünmüyorum. Tutarlı olması için haftalık 106 puanın üzerinde kapanması gerekiyor.

10 YILLIK ABD TAHVİLİ: %3,9150 direncini kırmaya çalıştı ancak başarısız oldu. Sanırım kırılsa bile tutunamayacak. %3,75 destek. %4.30 seviyelerini denese bile burada kalıp %3.25 ile %3.90 seviyeleri arasında bir süre hayatına devam edebileceğini düşünmüyorum.

PETROL BRENTİ: Petrol fiyatları, Rusya’nın Batı yaptırımlarına cevaben petrol arzını kısma planıyla dengelenen küresel büyümede yavaşlama korkusuyla düştü. Brent petrolün fiyatı haftaya 87 dolardan başlayıp 81,80 dolara gerileyerek haftayı 83 dolardan kapattı. Direnci 86,85 dolarda ve desteği 80 dolarda. Destek testi olasılığının daha yüksek olduğunu görüyorum.