BALKAN | Finlandiya NATO’ya en hızlı katılan ülkelerden biri olacak

Tüm Müttefikler tarafından NATO’ya 31. üye olarak katılması onaylanan Finlandiya’nın üyelik süreci, ittifakın 74 yıllık tarihinde en hızlı büyüyen üyelik süreçlerinden biridir.

Finlandiya, Soğuk Savaş’tan bu yana pek çok NATO misyonuna katılmış ve 1994 yılından bu yana NATO ile pek çok konuda “ortak ülke” olarak işbirliği yapmaktadır, ancak geçen yıla kadar NATO’ya katılma niyetini açıklamamıştır.

Finlandiya hükümeti, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya düzenlediği saldırıdan bu yana Avrupa’daki güvenlik mimarisinin değiştiği gerekçesiyle ülkenin yıllardır izlediği tarafsızlık ilkesini değiştirdi.

Rusya ile 1.340 kilometrelik sınırı paylaşan Finlandiya ve komşusu İsveç, NATO güvenlik bölgesine girmek için 18 Mayıs 2022’de resmi olarak NATO üyeliği başvurusunda bulundu. İki İskandinav ülkesinin büyükelçileri, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e ortaklaşa bir başvuru mektubu sundu.

Ardından 28-30 Haziran 2022 tarihlerinde İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen NATO zirvesinde iki ülke resmi olarak üyeliğe davet edildi. 5 Temmuz’da NATO ülkeleri bir katılım protokolü imzaladılar ve İsveç ve Finlandiya’dan temsilciler NATO toplantılarına “misafir ülke” olarak katılmaya başladı.

Madrid zirvesi öncesinde Türkiye, özellikle PKK/YPG ve FETÖ gibi terör örgütlerinin İsveç’teki faaliyetlerine ilişkin bazı güvenlik kaygılarını dile getirdi. Nitekim zirvede Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında terörle mücadelenin güçlendirilmesine ilişkin Üçlü Mutabakat Zaptı imzalandı. Bu metinde İsveç ve Finlandiya terörle mücadelede işbirliğini artırma sözü verdiler.

O zamandan beri üç ülke arasında birçok görüşme yapıldı. Türk yetkililer, İsveç’in bu konudaki adımlarının memnuniyetle karşılandığını ancak yeterli olmadığını söylediler. Finlandiya’da ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, onay sürecinin 17 Mart 2023’te başlayacağını açıkladı.

Bu arada Haziran 2022 Madrid zirvesinin hemen ardından çoğu NATO ülkesi iki ülkenin üyeliğini onaylama sürecini başlattı. Temmuz’da 20 Müttefik, Ağustos’ta 4 ve Eylül’de 4 Müttefik parlamentolarında onay sürecini tamamladı.

Nihayet 27 Mart 2023’te Macaristan Parlamentosu Finlandiya’nın üyeliğini onayladı. TBMM’de onay 30 Mart’ta alındı. Böylece Finlandiya’nın NATO’ya katılım süreci bir yıldan kısa sürede tamamlanacak.

Finlandiya’ya Güvenlik Garantisi

30 NATO müttefiki tarafından onaylandıktan sonra Finlandiya, NATO Antlaşması’nın “bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağını” belirten 5. Maddesi uyarınca güvenlik garantileri alıyor.

Finlandiya, İsveç ile üyelik başvurusunda bulunduktan sonra ABD ve İngiltere gibi NATO ülkelerinden güvenlik garantisi aldı. Ancak tam NATO üyeliğinin onaylanmasıyla Finlandiya ilk kez böyle bir garantiyle NATO güvenlik şemsiyesi altına girdi.

Bundan sonra ne olacak?

Bir ülkenin NATO’ya kabul edilebilmesi için tüm müttefiklerin katılım protokollerini onaylaması gerekir. Nihayet bu şart TBMM’nin onayı ile karşılandı.

Finlandiya 30 NATO ülkesi tarafından onaylanmış olmasına rağmen, 31. üyenin resmi olarak kabulü için bazı özel prosedürler gerekmektedir.

Kendi onay süreçlerini tamamlayan ülkeler, Washington Anlaşması’nı elinde tutan ABD’ye yeni bir üyenin katılımına izin veren protokolleri kabul ettiğini bildirmekle yükümlüdür. Bu durumda Macaristan’ın onayından sonra Türkiye, ABD’ye kabul mektupları göndermek zorunda kalacak.

Mektuplar ABD Dışişleri Bakanlığı arşivlerine gidecek ve ABD Dışişleri Bakanlığı NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e Finlandiya’nın üyelik koşullarının karşılandığını bildirecek. Ardından Finlandiya’ya NATO Genel Sekreteri tarafından imzalanan tam üyelik davet mektubu gönderilecek.

Finlandiya ise Başkan tarafından yetkilendirilen Dışişleri Bakanı tarafından imzalanan kendi kabul belgesini ABD’ye gönderecek.

Finlandiya’nın kabul belgesinin ABD Dışişleri Bakanlığı’na ulaşmasının ardından ülke resmen NATO’nun 31. üyesi olacak ve Finlandiya bayrağı NATO Karargahında diğer müttefik ülkelerin bayraklarıyla birlikte dalgalanacak.

Finlandiya hükümeti, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya düzenlediği saldırıdan bu yana Avrupa’daki güvenlik mimarisinin değiştiği gerekçesiyle ülkenin yıllardır izlediği tarafsızlık ilkesini değiştirdi.

Rusya ile 1.340 kilometrelik sınırı paylaşan Finlandiya ve komşusu İsveç, NATO güvenlik bölgesine girmek için 18 Mayıs 2022’de resmi olarak NATO üyeliği başvurusunda bulundu. İki İskandinav ülkesinin büyükelçileri, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e ortaklaşa bir başvuru mektubu sundu.

Ardından 28-30 Haziran 2022 tarihlerinde İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen NATO zirvesinde iki ülke resmi olarak üyeliğe davet edildi. 5 Temmuz’da NATO ülkeleri bir katılım protokolü imzaladılar ve İsveç ve Finlandiya’dan temsilciler NATO toplantılarına “misafir ülke” olarak katılmaya başladı.

Madrid zirvesi öncesinde Türkiye, özellikle PKK/YPG ve FETÖ gibi terör örgütlerinin İsveç’teki faaliyetlerine ilişkin bazı güvenlik kaygılarını dile getirdi. Nitekim zirvede Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında terörle mücadelenin güçlendirilmesine ilişkin Üçlü Mutabakat Zaptı imzalandı. Bu metinde İsveç ve Finlandiya terörle mücadelede işbirliğini artırma sözü verdiler.

O zamandan beri üç ülke arasında birçok görüşme yapıldı. Türk yetkililer, İsveç’in bu konudaki adımlarının memnuniyetle karşılandığını ancak yeterli olmadığını söylediler. Finlandiya’da ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, onay sürecinin 17 Mart 2023’te başlayacağını açıkladı.

Bu arada Haziran 2022 Madrid zirvesinin hemen ardından çoğu NATO ülkesi iki ülkenin üyeliğini onaylama sürecini başlattı. Temmuz’da 20 Müttefik, Ağustos’ta 4 ve Eylül’de 4 Müttefik parlamentolarında onay sürecini tamamladı.

Nihayet 27 Mart 2023’te Macaristan Parlamentosu Finlandiya’nın üyeliğini onayladı. TBMM’de onay 30 Mart’ta alındı. Böylece Finlandiya’nın NATO’ya katılım süreci bir yıldan kısa sürede tamamlanacak.

Finlandiya’ya Güvenlik Garantisi

30 NATO müttefiki tarafından onaylandıktan sonra Finlandiya, NATO Antlaşması’nın “bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağını” belirten 5. Maddesi uyarınca güvenlik garantileri alıyor.

Finlandiya, İsveç ile üyelik başvurusunda bulunduktan sonra ABD ve İngiltere gibi NATO ülkelerinden güvenlik garantisi aldı. Ancak tam NATO üyeliğinin onaylanmasıyla Finlandiya ilk kez böyle bir garantiyle NATO güvenlik şemsiyesi altına girdi.

Bundan sonra ne olacak?

Bir ülkenin NATO’ya kabul edilebilmesi için tüm müttefiklerin katılım protokollerini onaylaması gerekir. Nihayet bu şart TBMM’nin onayı ile karşılandı.

Finlandiya 30 NATO ülkesi tarafından onaylanmış olmasına rağmen, 31. üyenin resmi olarak kabulü için bazı özel prosedürler gerekmektedir.

Kendi onay süreçlerini tamamlayan ülkeler, Washington Anlaşması’nı elinde tutan ABD’ye yeni bir üyenin katılımına izin veren protokolleri kabul ettiğini bildirmekle yükümlüdür. Bu durumda Macaristan’ın onayından sonra Türkiye, ABD’ye kabul mektupları göndermek zorunda kalacak.

Mektuplar ABD Dışişleri Bakanlığı arşivlerine gidecek ve ABD Dışişleri Bakanlığı NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e Finlandiya’nın üyelik koşullarının karşılandığını bildirecek. Ardından Finlandiya’ya NATO Genel Sekreteri tarafından imzalanan tam üyelik davet mektubu gönderilecek.

Finlandiya ise Başkan tarafından yetkilendirilen Dışişleri Bakanı tarafından imzalanan kendi kabul belgesini ABD’ye gönderecek.

Finlandiya’nın kabul belgesinin ABD Dışişleri Bakanlığı’na ulaşmasının ardından ülke resmen NATO’nun 31. üyesi olacak ve Finlandiya bayrağı NATO Karargahında diğer müttefik ülkelerin bayraklarıyla birlikte dalgalanacak.