İsrail’deki protestolar ve ortaya çıkardığı fay hatları

Netanyahu‘İsrail’in ortağı olduğu diğer aşırı sağ partilerle birlikte.‘Türkiye’de otoriter bir hükümet kurma planlarının önündeki en önemli engel, kaosun ilk ve en görünür nedeni olan yargıyı kontrol etme arzusudur.

Filistinlilerle yıllarca süren oldukça istikrarlı görünen çatışmanın dışında, birdenbire iç savaşın eşiğine gelen toplumsal bir karışıklığa sahne olan İsrail’e ne oldu? Kaosun ilk ve en görünür nedeni, Netanyahu’nun üyesi olduğu diğer aşırı sağ partilerle birlikte İsrail’de otoriter bir yönetim kurma planlarının önündeki en önemli engel olarak gördükleri yargıyı ele geçirme arzusudur. ortak. Bibi’nin yolsuzluk soruşturmasından ve hakkında yıllar önce mahkemelerin açtığı davalardan kaçma çabası göz ardı edilmemeli.

Her şey, Netanyahu liderliğindeki sağcı bir yönetimin, 2019’dan bu yana sol ve sağ partilerin istikrarlı bir hükümet kuramadığı beş seçimin ardından geçen Kasım ayında bir hükümet kurmasıyla başladı. Netanyahu göreve geldikten sonra kolları sıvadı ve hemen gündemini oluşturmaya başladı.

Bibi iktidara gelmeden önce, Batı Şeria’nın tamamen ilhakı, yargının kontrolü, LGBTQ+ yanlısı yasaların yürürlükten kaldırılması, kadın hakları ve azınlık haklarını koruyan yasaların yürürlükten kaldırılması ve katılım kurallarının gevşetilmesi İsrail polisi ve askerleri. Koalisyon ortağı Ben Gwi’nin ortaklığın şartı olarak öne sürdüğü ve kendi çıkarına olan “yargı reformu”nu kabul etmeseydi hükümeti kuramayacaktı.

Bu yüzden yargıyı ele geçirme planını ilk sıraya koydu. Ülke genelindeki gösterilere 500 binden fazla kişinin katıldığı tahmin ediliyor. Protestolar sadece başkentte yapılmadı, Tel Aviv, Hayfa, Netanya, Herzliya, Kfar Saba ve Bir Sheva’da on binlerce insan sokaklara döküldü.

İsrail tarihinde benzeri görülmemiş bu protestolar, inadı ile tanınan Netanyahu’nun yüzüne tükürülüyor. Aslında Bibi pes edecek gibi değildi. Hatta İsrail ordusuna zarar verme korkusuyla planını askıya almaya çağıran Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı aniden görevden alma riskini bile aldı.

Ancak bu kararın ardından gösteriler daha da yoğunlaştı. Görevden alma kararı gösterileri kışkırttı ve sadece bir saat içinde on binlerce kişi sokaklara döküldü. Göstericiler, “Ülke yanıyor” çığlıklarıyla Tel Aviv’in ana caddesini ateşe vererek, bu caddeyi ve ülke genelindeki diğer birçok caddeyi birkaç saatliğine trafiğe kapattı.

Bir kitlesel protesto dalgasına yenik düşen Beebe, kısa süre önce yargı için planını rafa kaldırmak zorunda kaldı. Bibi’nin bu açıklaması, üç aydır devam eden protestoları ve gerilimi kısmen yatıştırdı.

Ancak bu geçici bir çözümdü ve Nisan ayı sonuna kadar Bibi kararı yeniden gözden geçirecek ve parlamentoda bir uzlaşma noktası bulmaya çalışacak. Uzlaşma şansı yoksa, protesto dalgası İsrail’i daha sert vuracak ve bu sefer hava saldırılarıyla güçlenecek.

İş dünyası liderleri, önde gelen ekonomistler ve eski güvenlik şefleri Netanyahu’nun planına karşı olduklarını dile getirirken, savaş pilotları ve yedek askerler göreve gitmemekle tehdit ederek durumu daha da kötüleştirdi. Ulusal para birimi olan şekelin değer kaybetmesi, kaosun sonuçlarının siyasetle sınırlı kalmayacağına dair önemli bir uyarıydı.

İsrail‘Yargı büyük ölçüde iyi eğitimli liberal ve laik yargıçlardan oluşmaktadır. Bu sorun, aşırı dindar Yahudiler de dahil olmak üzere İsrail aşırı sağının her zaman hoşlanmadığı bir şey olmuştur ve bu sorunu bir şekilde çözmek istemişlerdir.

Yargı reformunun detaylarına bakıldığında, plan, Netanyahu ve koalisyon ortaklarına yargıçların atanmasında son sözü söylerken, çoğunluğu aşırı sağ partilerden oluşan parlamentoya Yargıtay kararlarını bozma ve mahkemenin yetkilerini sınırlama yetkisi veriyor. kanunları gözden geçirme yetkisi.

Tabii bir de kimliğin boyutu var; İsrail’deki yargı büyük ölçüde iyi eğitimli liberal ve laik yargıçlardan oluşuyor. Bu sorun, aşırı dindar Yahudiler de dahil olmak üzere İsrail aşırı sağının her zaman hoşlanmadığı bir şey olmuştur ve bu sorunu bir şekilde çözmek istemişlerdir.

İsrailli sağcılar, farklı bir bakış açısıyla baktıkları yargıyı, ülkede yaşayan dindarlara ve Ortadoğu Yahudileri olan Mizrahi nüfusuna karşı önyargılı olmakla suçluyorlar. Listeye tabii ki İsrail’in 2005’te Gazze Şeridi’nden tek taraflı olarak çekilmesine ilişkin yargı kararlarını asla affetmediğini de eklemek gerekir.

Ancak aşırı sağ partiler yargı paketini bir şekilde hayata geçirmeye kararlı görünüyor. Paketin hızla kabul edilmesi için bastıran aşırı milliyetçi İç Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gecikmeye saygı duyduğunu söylese de, bu onun uzlaşma niyetinin bir işareti olarak alınmamalıdır. Hemen ardından “Reform geçecek” diye tweet attı ve ekledi: “Bizi kimse korkutamaz.”

Dikkat çeken bir diğer gelişme de İsrail’in Arap vatandaşlarının gösterilere katılmaması. İsrailli Arap vatandaşlar, Batı Şeria’daki Filistinliler için hayatı çekilmez kılan askeri yönetim ve maruz kaldıkları ayrımcılık olduğu sürece İsrail’de demokrasinin söz konusu olamayacağına inanıyor. Adli denetim bir şekilde düzenlenmiş olsa da, bundan en çok zarar görecek olsalar da, olup biteni dışarıdan gözlemlemeyi tercih ediyorlar.

Bu arada, eski bir terör destekçisi ve azmettiricisi olan Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ülkedeki huzursuzluk ve gürültüden yararlanacak bir ulusal muhafız birliği kurma planlarını hayata geçirmek için ilk adımı attı, böylece sadece Filistinliler kimin üzerinde doğrudan yetkiye sahip olacağı belli olmayan savaşıyorlar.

“Ordusu, polisi, askeri istihbaratı, Şin Bet’i, Mossad’ı, Ulusal Güvenlik Konseyi, hapishaneleri, özel kuvvetleri varken İsrail Devleti neden başka bir ulusal muhafıza ihtiyaç duysun?” Knesset’in Arap üyesi Ayman Odeh, doyumsuz bir iştahla sürekli güvenlik ve sürekli şiddet arayan bir sistemi teşhir etmekle aslında çok iyi bir iş çıkardığını tweetledi.

Önümüzdeki aylarda suların sakinleşip sakinleşmediğini ve ülkedeki durumun istikrara kavuşup kavuşmadığını göreceğiz.